Денсаулық - бұл бізде бар ең құнды нәрсе, сондықтан біз оны сақтау үшін барлығын жасауымыз керек. Өкінішке орай, қазіргі таңда көптеген адамдар өз денсаулығына қамқорлық жасамайды. Олар тым кеш болған кезде елеулі проблема болған кезде ғана денсаулық құндылығын түсіне бастайды. Алайда, көптеген денсаулық мәселелерін болдырмау және алдын алу үшін бізге көмектесе алатын көптеген тәсілдер бар. Салауатты өмір салты туралы осы эсседе мен сіздерге бірнеше тәсілдерін айтып беремін. Менің көркем эссемді мұқият оқи келе, сіз өзіңізге тек қана денсаулық туралы жақсы ой қалыптастытырп қана қоймай, сонымен қатар өзіңіздің денсаулығыңызға байлансты көптеген кеңестер алатыныңызға сенемін.
Қазіргі таңда, денсаулық жайлы көптеген анықтамалар бар. Денсаулық әр адам үшін әр түрлі нәрселерді білдіреді. Мысал келтірсек, егер біреу ішпесе және темекі тартпаса, олар жақсы теңдестірілген диета жесе онда олар өздерін міндетті түрде саумын деп санайды. Денсаулықтың ең танымал анықтамасы: «Дүниежүзілік денсаулық сақтау» ұйымымен берілген. Онда былай дейді: «Денсаулық- бұл ауру-сырқаудың болмауы ғана емес, толық физикалық, ақыл-ой және әлеуметтік әл-ауқаттың жағдайы. Денсаулық-бұл гомеостаз деп аталатын ішкі тепе-теңдікті сақтау үшін қоршаған ортаның стресстері мен өзгерістеріне ағзаның тұрақты бейімделуі нәтижесінде пайда болатын динамикалық жағдай»,- дейді.
Неге денсаулықты нығайту қажет? Қазіргі таңдағы соңғы ұрпақ пен олардың балаларының ұрпақтары, қазіргі қоғамдағы аға ұрпаққа қарағанда аз көбеюі мүмкін деген қауіптер бар... Неге дейсіз бе? Себебі, жастар арасында шылым шегудің деңгейі төмендесе де, адамдар пайдалы өнімдердің орнына алкагольді көп тұтынады.
Денсаулықты нығайтудың күшті және әлсіз жақтары:
Алдымен әлсіз жақтарына тоқталсақ. Денсаулықты нығайту жайлы түсініктің болмауы. Яғни, кез келген ұйымдағы персонал мен басшылықтың салауатты өмір салтына деген сауатты көзқарасының болмауы. Қоғамның кейбір секторларында да денсаулықты нығайтуды түсінбейді немесе мойындамайды.
Күшті жақтары. Қоғамда кездесетін семіздік, жүрек-қантамыр аурулары және обыр сияқты денсаулық сақтау проблемаларын шешу жолымен, ел экономикасы үшін медицина саласына бөлінетін шығындарды қысқартуға болады.
Салауатты өмір салты негізінде денсаулықты нығайту арқылы, дене белсенділігі депрессия симптомдарын азайтады. Дене белсенділігі адамның көңіл-күйін жақсарта алатын эндорфинді босатады, жаттығу кезінде дене температурасының жоғарылауына байланысты депрессияны күшейтетін химиялық заттардың иммундық жүйесін жүзеге асырады, бұл ағзаны тыныштандырып, жүйкеге оң әсер етеді. Жаттығу жасау кезінде, сондай-ақ өзіне деген сенімділік арттырады және теріс ойлардан алаңдауға көмектеседі. Физикалық жаттығулар қарым-қатынас үшін көп мүмкіндік бере алады және адамдарға депрессияны жеңудің сау жолын ұсынады. Иә, денсаулықты нығайту- бұл жақсы, өйткені ол ақшаны үнемдейді және адамдардың өмір сүру сапасын жақсартады. Егер қоғам сау болса, онда ол денсаулық сақтауға аз ақша жұмсайды, бұл ең жақсы экономикалық өнімділік пен ұзақ өмір сүру сапасын жақсартуды білдіреді. Денсаулықты нығайту ересек тұрғындарға ғана емес, сонымен қатар балалардың өсіп-өркендеуіне көмектеседі.
Біздің қазіргі таңдағы ұрпақ, компьютер, ұялы телефон, гамбургер, пицца және түнгі сауық кештердің ұрпақтарына айналған, ал бұл негізінен денсаулыққа зиянды екенін біле тұра осы хаостың ішінде салауатты және сау өмір сүруді ұмытып деградацияға ұшырап жатыр.
Біздің денсаулыққа ең зиянды әдеттер туралы білеміз, ал көбіміз біле тұра тіпті олардан бас тартуға тырыспаймыз, соның салдарынан біз жиі сәтсіздікке ұшыраймыз. Сіз өз жаман әдеттеріңізді әп сәтте бір рет ұйықтап қайта ояна сала шешіп тастау мүмкін емес. Мұндай әдеттерден құтылу үшін, көп күш жұмсау керек, әсіресе, егер сіз бұрыннан осы жайлы ойлап келе жатқан болсаңыз. Мұнда сізге көмектесуі керек бірнеше тәсілдер бар:
- Жазу. Сізге істеу керек бірінші әрекет, ол сіз жасап жүрген бойыңыздағы кемшіліктерді яғни зиянды әдеттерді жазып, және сол әрекеттерді арылып оң әсер алғыңыз келсе, сол жазғаныңызды, оны жиі оқи алатындай жерге іліп қойыңыз. Бұл сізге шабыт ретінде жұмыс істеу керек.
- Ортаның әсері. Біздің араласатын ортамыз әдеттерімізге айтарлықтай әсер етеді. Сіз егер ішетін және темекі шегетін адамдармен қарым-қатынаста болсаңыз, сізге зиянды әдеттен бас тарту қиын болады. Яғни мұндай адамдармен байланысты шектейтін уақыт келді!
- Әдеттерді алмастыру. Іш пысып уақыттың бос болуынан және стресстік жағдайдағы адамдар темекі шегу, алкоголь тұтыну, ұялы телефондар немесе теледидар қарау сияқты зиянды әдеттерді қабылдауға алып келеді екен. Ол дегеніміз қандай да бір аурудың басты себептердің бірі болып табылады. Осындай іс-қимылдармен айналысудың орнына, сіз өз энергияңызды дұрыс бағыттауға күш салуыңыз керек. Мысалы, сіз бос уақытта сізді қызықтыратынын хоббиіңізді таба аласыз. Бұл үй жануарларымен ойнаудан бастап, биге дейінгі іс әрекеттерді қамтиды, тіпті бұл эскизге дейін болуы мүмкін. Олар жаман әдеттерді жақсы алмастырады, сондай-ақ стрессті ұстап тұруға көмектеседі.
- Дұрыс тамақтану жоспарын орындаңыз. Дұрыс тамақтану жоспарын сақтау салауатты өмір салтын ұстануға тырысқан кезде маңызды. Барлық қажетті микроэлементтерді қамтитын дұрыс тамақтану жоспарын сақтаудан бастаңыз және зиянды тамақтан аулақ болыңыз. Яғни “Fast food”-тан “Good food”- қа.
- Ерте тұру. Адамдардың көпшілігі дене жаттығуларымен айналыса алмайды, таңғы асқа және таңертең сүйікті адамдармен аз уақыт өткізе алмайды, себебі олар уақытында оянбайды. Барлық осы міндеттерді орындау үшін жеткілікті уақыт болу үшін таңертең ерте тұру әдетін жасаңыз.
- Уақыт бойынша ұйықтау. Ерте тұру керек болғандықтан, ертерек уақытында ұйықтау маңызды. Сіз күн сайын кем дегенде 7-8 сағат ұйықтап тынығатыныңызға көңіл бөлуіңз керек.
- Жаттығу. Сіздің таңдауыңыз бойынша дене жаттығуларымен айналысу үшін күн сайын жарты сағаттан кем емес уақыт бөліңіз. Сіз серуендеуге, жүзуге, йогамен айналысуға, таза ауада терең дем алуға немесе қызықты нәрсемен айналысуыңызға болады. Бұл стресстің алдын алуға көмектеседі.
- Позитивті ойлаңыз. Әрқашан сіздің өміріңізге оң әсер ететін адамдармен дос болу және жағымсыз әңгімемен айналысатындарға жол бермеу керек. Сондай-ақ, темекі шегу немесе ішімдік ішу сияқты зиянды әдеттерге жиі ұшырайтын адамдармен емес, салауатты өмір салтын ұстанатын адамдармен араласыңыз.
- Уақытында тамақтаныңыз. Дұрыс тамақтану жоспарын сақтау өте маңызды, сондай-ақ уақытында тамақ ішу ең маңызды нәрселердің бірі екенін естен шығармағаныңыз абзал. Сіз таңғы асыңызды немесе кез келген басқа да тағамды ішіп ішпей жүргеніңізге назар аударыңыз, яғни дұрыс аралықпен тамақтанбайтыныңызға көз жеткізіңіз. Сондай-ақ, күнделікті классикалық әдіспен үш рет емес, күніне 5-6 шағын тамақтануды ұсынамын.
Қорыта келе айтарым, денсаулық - басты байлық! Бұл шыңдық, алайда біздің ұрпақ бұл туралы ұмытқан сияқты... Сіз өмір сүріп және денеңізді емдеу қалай баяулап, қарап уақыт келді. Сіз көп ақша тауып, достарыңызбен шалқып өмір сүруіңіз мүмкін, бірақ егер өз өміріңізге сауатты қарамасаңыз өмір сүру ұзақтығын қысқартып алуыңыз әбден мүмкін. Өз өміріңізге деген жауапкершілікті алыңыз және уақыт барда салауатты, сау әдеттер қалыптастырып үлгеріңіз! Менің кеңестерім сізге ерекше әсер етті деген ойдамын! Өзгерісті өзіңнен баста!
